Jak dobrze wie (albo powinien wiedzieć) każdy, kto ma styczność z tłumaczeniem kart charakterystyki (Safety Data Sheets, SDS), mogą one zawierać zwroty określające zagrożenia (Hazard, H-phrases) i zwroty określające środki ostrożności (Precautions, P-phrases). Treść tych zwrotów została opublikowana w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 (CLP). Dokument ten był wielokrotnie korygowany kolejnymi rozporządzeniami, które modyfikowały również treść zwrotów H i P. W czerwcu tego roku został opublikowany tekst ujednolicony rozporządzenia, dostępny w serwisie Eur-Lex. Ponieważ w tekście dokumentu zamieszczone są zwroty H i P we wszystkich językach Unii, prosta obróbka umożliwiła mi stworzenie zestawienia wszystkich zwrotów we wszystkich językach w formie pozwalającej na łatwe zaimportowanie ich do bazy terminologii dowolnego programu CAT.
Jednak było to dla mnie tylko punktem wyjścia do stworzenia bardziej rozbudowanej bazy terminologii w parze EN-PL. Wszystkie zwroty, które składają się z wydzielonych części, znajdują się w bazie w całości oraz w postaci odrębnych terminów dla każdego fragmentu. Np. zwrot EUH 202, który składa się z czterech zdań (Cyjanoakrylany. Niebezpieczeństwo. Skleja skórę i powieki w ciągu kilku sekund. Chronić przed dziećmi.) znajduje się w bazie jako pełny zwrot, ale też osobnymi pozycjami są wszystkie zdania składowe, ponieważ segmentacja tekstu źródłowego zazwyczaj spowoduje ich rozbicie (czyli razem 5 pozycji). Podobnie dwa wpisy zajmuje zwrot H351 (Podejrzewa się, że powoduje raka <podać drogę narażenia, jeżeli definitywnie udowodniono, że inna droga narażenia nie powoduje zagrożenia>) – raz w całości, raz bez części w nawiasach trójkątnych. Osobnymi wpisami są też elementy rozdzielane ukośnikami, np. części składowe P260 (pył/dym/gaz itp.), natomiast nie dotyczy to pozycji z dwukropkami. Każdy wpis jest oznaczony identyfikatorem zwrotu, a zwroty, które nie pochodzą z rozporządzenia 1272/2008 zostały odpowiednio opisane. W niektórych wypadkach wpisałem też alternatywy dla pisowni GB/US lub inne wersje alternatywne, w wersji uproszczonej (patrz niżej) oddzielone symbolem „|”.
Ale uwaga – istnieją zwroty H i P, które nie zostały zamieszczone w rozporządzeniu 1272/2008 i trudno znaleźć ich oficjalne tłumaczenie. Zwroty H zostały przetłumaczone w dokumencie ECHA, tłumaczenia brakujących zwrotów P dostępne są w bazie terminologii IATE. Aby łatwiej je znaleźć w przyszłości, umieszczam te tłumaczenia poniżej, wraz z moją propozycją polskiego tekstu zwrotów określających zagrożenie z nowozelandzkich przepisów GHS – czasami spotyka się je w tłumaczeniach.
Baza dostępna jest w formie pliku Excel wyeksportowanego z programu memoQ, z wydzielonymi w niektórych przypadkach rdzeniami słów (matching: custom). Można ją w tej postaci zaimportować do memoQ bez żadnych problemów. Dla osób używających innych CATów dostępna jest też wersja uproszczona, również w formacie Excela, zawierająca tylko tekst EN, PL i identyfikatory (uwaga na P280/P282 – w pierwszym „Use” jest raz tłumaczone jako „stosować”, w drugim „nosić”).
| ID | EN | PL | Źródło | ||
| H227 | Combustible liquid | Ciecz zapalna. | ECHA* | ||
| H303 | Harmful if swallowed or if inhaled | Działa szkodliwie po połknięciu lub w następstwie wdychania | ECHA* / H290+H302 | ||
| H305 | May be harmful if swallowed and enters airways. | Może działać szkodliwie po połknięciu i dostaniu się przez drogi oddechowe. | ECHA* / H290+H302+H304 | ||
| H313 | May be harmful in contact with skin. | Może działać szkodliwie w kontakcie ze skórą. | ECHA* / H290+H302+H312 | ||
| H316 | Causes mild skin irritation. | Działa łagodnie drażniąco na skórę. | ECHA* / patrz H315 | ||
| H320 | Causes eye irritation. | Działa drażniąco na oczy. | ECHA* / patrz H319 | ||
| H333 | May be harmful if inhaled. | Może działać szkodliwie w następstwie wdychania. | H290+H332 | ||
| H401 | Toxic to aquatic life. | Działa toksycznie na organizmy wodne. | ECHA* / patrz H400, H410 | ||
| H402 | Harmful to aquatic life. | Działa szkodliwie na organizmy wodne. | ECHA* / H302+H400 | ||
| Nowozelandzie GHS | |||||
| H421 | Very toxic to the soil environment. | Działa bardzo toksycznie w glebie. | Na podstawie H400 i H410 | ||
| H422 | Toxic to the soil environment. | Działa toksycznie w glebie. | Na podstawie H400 i H410 | ||
| H423 | Harmful to the soil environment. | Działa szkodliwie w glebie. | Na podstawie H400 i H410 | ||
| H431 | Very toxic to terrestrial vertebrates. | Działa bardzo toksycznie na kręgowce ziemne. | Na podstawie H400 i H410 | ||
| H432 | Toxic to terrestrial vertebrates. | Działa toksycznie na kręgowe ziemne. | Na podstawie H400 i H410 | ||
| H433 | Harmful to terrestrial vertebrates | Działa szkodliwie na kręgowce ziemne. | Na podstawie H400 i H410 | ||
| H441 | Very toxic to terrestrial invertebrates. | Działa bardzo toksycznie na bezkręgowce ziemne. | Na podstawie H400 i H410 | ||
| H442 | Toxic to terrestrial invertebrates. | Działa toksycznie na bezkręgowce ziemne. | Na podstawie H400 i H410 | ||
| H443 | Harmful to terrestrial invertebrates. | Działa szkodliwie na bezkręgowce ziemne. | Na podstawie H400 i H410 | ||
| P281 | Use personal protective equipment as required. | Stosować wymagane środki ochrony indywidualnej. | IATE | ||
| P307 | IF exposed | W PRZYPADKU narażenia | IATE | ||
| P309 | IF exposed or if you feel unwell | W PRZYPADKU narażenia lub złego samopoczucia | IATE | ||
| P322 | Specific measures (see … on this label) | Środki szczególne (patrz … na etykiecie) | IATE | ||
| P341 | If breathing is difficult, remove victim to fresh air and keep at rest in a position comfortable for breathing. | W przypadku trudności z oddychaniem, wyprowadzić lub wynieść poszkodowanego na świeże powietrze i zapewnić warunki do odpoczynku w pozycji umożliwiającej swobodne oddychanie. | IATE | ||
* ECHA: http://echa.europa.eu/documents/10162/13653/dsm_12_cl_pl.pdf
Jeśli będziesz korzystać z glosariusza i uznasz go za przydatny, na następnej konferencji możesz postawić mi piwo (lub kawę).
2 pings